Volgende maand gaat rector magnificus Karel Luyben met pensioen. Zijn opvolger is al bekend: collegevoorzitter Tim van der Hagen. Daarmee verandert de hele bestuursstructuur van de TU Delft, want Van der Hagen wordt zowel rector als voorzitter. Hoe zat dat vroeger?
In de beginjaren van de TU Delft bestond de functie van rector magnificus helemaal niet. Die kwam pas in 1905, toen de Polytechnische School een Technische Hogeschool (TH) werd. De eerste rector van de TH was Jacob Kraus. Hij deed deze functie slechts een maand omdat hij al snel werd benoemd tot minister van Waterstaat. De scheikundige Sebastiaan Hoogewerff volgde hem op.
De organisatie van de Technische Hogeschool was op veel vlakken verschillend van de situatie tegenwoordig. Het bestuur lag in handen van een college van curatoren en een senaat. De curatoren waren belast met de zorg voor de huisvesting en het beheer van de financiën. De senaat, die bestond uit alle ‘gewone’ hoogleraren, behartigde het belang van het onderwijs en de wetenschap. De rector was de belangrijkste woordvoerder van deze senaat.
In 1971 werd de Wet Universitaire Bestuurshervorming ingevoerd, bedoeld om de oude, starre, bestuursstructuur te doorbreken zodat er makkelijker op maatschappelijke veranderingen ingesprongen kon worden. Het bestuur van de universiteit veranderde daarmee ingrijpend. De hoogste bestuursorganen werden de hogeschoolraad, als algemeen bestuur, en het college van bestuur, als dagelijks bestuur.
Het was de tijd van verregaande democratisering binnen de universiteit. De hogeschoolraad kon bijvoorbeeld uit wel veertig leden bestaan, onder wie elf studenten. Tot 1988 bestond het college van bestuur uit vijf leden, daarna nog maar uit drie. Dit waren de rector, de voorzitter van het college en het zogenoemde ‘derde lid’.
Vanaf 1997 werd het college van bestuur het hoogste bestuursorgaan van de TU Delft. De hogeschoolraad werd omgezet in medezeggenschap in de vorm van een ondernemingsraad en een studentenraad. Het werd gewoonte dat de rector de belangen van de hoogleraren bleef behartigen en de voorzitter de financiële en bedrijfsmatige belangen. Die twee functies worden straks dus door één persoon gedaan. Het college blijft wel uit drie personen bestaan. Delft is trouwens niet de eerste universiteit die een rector-voorzitter krijgt. Leiden was bijvoorbeeld al eerder.
Dit artikel is eerder verschenen in Delta.